Y tu hwnt i'r Ddeuoliaeth Rap v. Metal

Fel y noda Matt Karpe yn y llyfr, Nu-Metal: A Definitive Guide: “yn ffurf o fetal amgen, roedd y term 'metal ymosodol' hefyd yn gysylltiedig â'r symudiad newydd diddorol hwn a ddaeth i’w adnabod yn fuan fel 'Nu Metal'. Gan gyfuno elfennau o fetal trwm, roc amgen, ffync, grynj a hip-hop i greu seinwedd sonig o bŵer ac emosiwn amrwd, roedd nu-metal wedi’i seilio’n bennaf ar riffiau gitâr ar adeg pan ddaeth gitarau wedi’u lawr-diwnio ac, yn aml, gitarau saith-tant yn gyffredin mewn ymgais i greu sŵn llawer trymach”. Mewn geiriau eraill, mae’r brics cerddorol yr adeiladwyd nu-metal ohonynt yn cynnwys creadigaethau pobl Ddu ar draws nifer o genres, fel cerddoriaeth pync pwerdy a metal cyflym y band Bad Brains.

Hyd heddiw, nid yw’n anarferol dod ar draws sylwebaethau ar apêl “groestoriadol” sy’n ennyn diddordeb gan grwpiau o bobl yr ystyrir eu bod yn anghydweddol fel arfer, yn aml oherwydd eu hunaniaethau hiliol a diwylliannol amrywiol. Ar adegau, mae’r cysyniad o gerddoriaeth “groestoriadol” yn gwthio syniadau am gerddoriaeth yn seiliedig ar ragdybiaethau gor-syml am hil a genres, megis canfyddiadau lleihaol o bwy sydd (a phwy sydd ddim) yn fetal. I ddychwelyd unwaith eto at Nu-Metal: A Definitive Guide, mae Karpe yn datgan, “tan i Aerosmith gydweithio â Run DMC ac Anthrax â Public Enemy, roedd yn amhosibl dychmygu hip-hop a cherddoriaeth drwm yn dod at ei gilydd”.

Yn aml, mae effaith nid yn unig rap a hip-hop, ond hefyd greadigrwydd, cŵl, ac estheteg Ddu yn gyffredinol, yn cael eu bychanu mewn sgyrsiau am nu-metal a'i ganghennau. Yn wir, mae hip-hop a rap wedi’u trin ar sawl achlysur fel pethau sy'n gwrthwynebu metal a roc “amgen”. Ond mae hanes metal a'r sffêr roc ehangach a’i hadeiladodd yn adrodd stori wahanol. Yn hytrach nag ystyried hip-hop a rap yn eisin ar deisen nu-metal, rwy'n eu hystyried yn lasbrint ar gyfer newydd-deb, arloesedd, ac apêl gyffredinol nu-metal. Maen nhw'n gwneud y gacen, nid dim ond ei melysu.

Nu-Metal a’r meme

Mae diwylliant digidol wedi bod yn rhan o nu-metal erioed, yn enwedig gan fod y gerddoriaeth hon wedi dod i’r amlwg yn y cyfnod pan ffrwydrodd cyfleoedd i lawrlwytho cerddoriaeth yn gyfreithlon (anghyfreithlon) (mae Limewire yn deall). Ond eto, mae nu-metal bellach yn dod dan ddylanwad llawer mwy o dechnolegau ac anianau algorithmau a defnyddwyr ar-lein sy'n eu hanimeiddio neu'n eu corddi. Fel yr ysgrifenna Jenessa Williams mewn darn i’r Museum of Youth Culture ar “Tracing Music Fandom Practice Through The Internet”: “Wrth i’r 2000au symud i’r 2010au, parhaodd y cynnydd yn y defnydd o gyfryngau cymdeithasol cerddorol. Roedd chwilio chwaeth dan arweiniad ffans yn dod yn fwy amlwg yn y genhedlaeth hits 'feiral', ond felly hefyd y cyfle i ymgysylltu ag artistiaid, a oedd yn gallu ymateb i negeseuon ffans neu ddosbarthu blog-byst yn haws a gyda mwy o greadigrwydd nag o'r blaen”.

Ers hynny, fel y mae Joy White yn cadarnhau yn Like Lockdown Never Happened: Music and Culture During Covid, mae'r rhyngrwyd a cherddoriaeth wedi dod hyd yn oed yn fwy rhyng-gysylltiedig. Mae hyn wedi arwain at lwyth o drafodaethau a disgrifiadau o gerddoriaeth sy'n deillio o rym diwylliant ailgymysgu digidol, fel memes, GIFs, a golygiadau ffancam. Yn y byd digidol sydd ohono, mae proffiliau a phostiadau cyfryngau cymdeithasol am nu-metal yn cyfuno cyfeiriadau i ac o lefydd diwylliant digidol/pop eraill. Felly, gallai nu-metal ddod “yn wylaidd iawn, yn ystyriol iawn”, o leiaf am ennyd pan fydd ffans a gwefannau nu-metal yn sylwi ar gyfryngau feiral y crëwr cynnwys deinamig Jools Lebron. Mewn geiriau eraill, mae'r rhyngrwyd wrth galon cof diwylliannol a chynrychiolaeth gyfoes nu-metal, megis postiadau cyfryngau cymdeithasol swynol a gwaith cyffredinol The Nu Metal Agenda.

Yng ngeiriau Andy Bennett ar isddiwylliannau ac ieuenctid, “erbyn y 1970au cynnar, mae tystiolaeth glir fod diwylliant ieuenctid ei hun yn dod yn eithaf ymwybodol o hunan-gyfeiriadol”. Dros 50 mlynedd yn ddiweddarach, mynegiadau hunan-gyfeiriadol o ddiwylliant ieuenctid yw asgwrn cefn llawer o ddiwylliant digidol, lle mae corws o gynnwys o lygad y ffynnon yn cyfuno eironi, ysgafnder, a sylwebaeth gymdeithasol sy’n gysylltiedig â phrofiadau ieuenctid – ddoe a heddiw. Mae'r hyn sy'n hen yn newydd eto, ac mae hyn yn cynnwys nu-metal.

Ar ôl tyfu’n aruthrol fel genre ac isddiwylliant ar drothwy’r 2000au, mae nu-metal yr un mor adnabyddus am ei berthynas â’r seroau ag y mae am ei guriadau sy’n cysylltu â cherddoriaeth ddoe. Golyga hyn fod deuoliaeth neu Duality (nòd i gân Slipknot yn 2004), o bosib wrth galon nu-metal – edrych ’mlaen at gyfnod newydd tra hefyd yn cael ei effeithio gan dynfa fagnetig y gorffennol. Felly, fe welwn dueddiadau cyfryngau cymdeithasol, fel yr hiwmor o baru “What I've Done” gan Linkin Park (2007) (y gerddoriaeth glo i’r ffilm Transformers (2007)) â golygfeydd clo ffilmiau eraill, gan gynnwys rhai eiconig mewn rhai achosion sydd, yn ganonaidd, yn ffilmiau Du.

Yn y bôn, mae nu-metal yn llawer llai caeedig nag o’r blaen. Mae datblygiad diwylliant digidol yn golygu na all llawer o gynnwys ar-lein gael ei gyfyngu gan gonfensiynau un genhedlaeth, sîn gerddoriaeth, gwefan neu isddiwylliant. Yn y byd digidol collage-aidd hwn, mae labeli genre newydd yn blaguro: ciw baddiecore.

Baddiecore a Menywod Du

Yng ngeiriau grymus Rosemary Lucy Hill ar Gender, Metal and the Media, “mae cerddoriaeth yn brofiad rhyweddol”. I dynnu eto ar weithiau hanfodol Dawes a Mahon, mae'n brofiad hiliol hefyd. Fel y myfyriais arno mewn gwaith cynharach ar artistiaid Du mewn metal a cherddoriaeth “amgen”, “Mae cerddoriaeth amgen Ddu heb os yn rhan o hanes du, ond mae’r genre [cerddoriaeth “amgen”] yn parhau i fod yn gysylltiedig â gwynder. Anaml y caiff menywod Du, yn benodol, eu cydnabod am eu gwaith yn y genre hwn, oherwydd goruchafiaeth bandiau gwyn a gwrywaidd yn sîns cerddoriaeth amgen y brif ffrwd.” Er gwaethaf, neu efallai oherwydd hyn, mae iteriadau metal diweddar yn cynnwys y label is-genre tafod-yn-y-foch “baddiecore” – a ysgogwyd gan bostiadau cyfryngau cymdeithasol, fel twît gan ddrymiwr Stray from the Path, Craig Reynolds, sy’n enwi Bad Omens, Sleep Token, a Spiritbox ymhlith y bandiau sydd wedi'u fframio fel baddiecore.

Yn aml rhwng y difrif a’r digrif, bwriad y term “baddiecore” yw disgrifio mathau o fetal caled y tybir bod ganddynt apêl rhyw gref, neu sŵn a/neu estheteg gyffredinol a ystyrir yn dra-rywiol (neu “sychedig”). Fel y trafodaf yn fanylach yn Look, Don’t Touch: Reflections on the Freedom to Feel, a gyd-ysgrifennwyd â layla-roxanne hill, mae baddiecore yn derm sy'n nodweddu rhannau o wleidyddiaeth hiliol, ryweddol a rhywiol metal, gan gynnwys ei ymwneud â  – a’i esgeulustod o – gerddoriaeth menywod Du.

Yn ymarferol, defnyddir y label “baddiecore” mewn ymateb i fetal caled sydd â sŵn sy’n atseinio tôn felys ac ymarweddiad gostyngedig ond dramatig llinynnau o R&B a hip-hop, y cyfeiriwyd ato’n flaenorol fel cerddoriaeth “ystafell wely”. Yn y bôn, mae “baddiecore” yn teimlo fel ffordd o ddweud metal caled “du-aidd”, tra'n anwybyddu sut mae duder wedi siapio roc, metal, a'r syniad o fod yn baddie.

Mae’r term “baddie” (sy’n deillio o “bitsh ddrwg”) yn gysylltiedig ag ymadroddion diwylliannol Du Americanaidd ac fe’i defnyddir yn arbennig wrth gyfeirio at fenywod Du sy’n cael eu hystyried yn hunanfeddiannol, ac yn meddu ar ymdeimlad cryf o hunan-werth. Mae arwyddocâd y cysylltiad rhwng y term “baddie” a menywod Du yn amlwg wrth gofio, fel y noda Dawes, “yn arbennig i fenywod du, y dywedir wrthynt yn aml o oedran cynnar fod yn rhaid i ni fod yn fwy ymwybodol o sut mae eraill yn ein hamgyffred ni, mae sut rydyn ni'n ymddangos mewn cymdeithas yn aml yn bwysicach na mynnu ein hunigoliaeth.” Mae hyn yn golygu bod y gallu i ymgorffori hunaniaeth “baddie” yn rhywbeth y mae merched Du’n brwydro’n galed drosto, gan eu bod yn wynebu canfyddiadau cymdeithasol ataliol o’u/o’n cryfder a stoiciaeth dybiedig (fel y mae Megan Thee Stallion yn canu’n finiog ar y trac “Anxiety”, “bad bitches have bad days too…”).

Wrth gyfrif am hyn, a’r ffaith fod y label “baddiecore” yn cael ei ddefnyddio’n bennaf mewn perthynas â bandiau metal caled gwyn a/neu wrywaidd, mae’n gwneud i’r union gysyniad o “baddiecore” ymddangos fel un arall eto fyth sy’n symbol o wleidyddiaeth hiliol, ryweddol a rhywiol anghydnabyddedig metal a roc “amgen”. I grynhoi, mae'n arwydd o'r ffyrdd y mae diwylliant a chreadigrwydd Du, yn enwedig menywod Du, yn parhau i fod yn dra-gweledig ac anweledig mewn cerddoriaeth o'r fath. Beth yw baddiecore heb y baddies?

Wrth i labeli is-genre gan gynnwys “baddiecore” ac eraill barhau i dyfu, cael eu troi’n memes, a chael eu trafod, mae parhau i bryfocio a thaclo gwleidyddiaeth popeth sy’n ymwneud â metal yn parhau i fod yn hollbwysig. Yna eto, i gyfeirio’n ôl at eiriau Linkin Park, a’u haralleirio fel cwestiwn clo: yn y pen draw, oes ots?